Van privacy 1.0 naar privacy 2.0 (1)
december 20, 2009 door henkbos · Laat een reactie achter
Deel één van een inleiding voor de Kenniskamer Privacy van BZK/Rathenau op 17 december 2009
Onze omgang met privacy dient zich analoog aan de ontwikkeling van het web aan te passen: van een passieve presentatie naar interactieve communicatie, van supplier naar user generated content.
Van : “The right to be let alone” naar “The right to act alone”.
De collectief georganiseerde bescherming van andermans persoonsgegevens dient gecomplementeerd te worden met individueel beheer van je eigen persoonsgegevens. Na kaders en beginselen en de interpretatie daarvan wordt het tijd voor actie, ook al omdat die kaders en beginselen steeds meer uitgehold en verdund worden [ii]
De groei van het web
De doorgroei van het web betekent niet alleen andere mogelijkheden en verantwoordelijkheden, maar heeft ook gevolgen op het niveau van hardware en software. Niet alles hoeft meer op je eigen harde schijf of server te staan, we gaan steeds meer rechtstreeks op het web doen : “in the cloud”.
Open standaards en obama
De doorgroei naar de cloud, het wereldwijdeweb als één geheel heeft er ook toe geleid dat grote ondernemingen elkaar steeds meer vinden op belangrijke gemeenschappelijke, “open” standaards, openID etc. Weliswaar stokt het standaardisatie-proces vaak voor het eind, maar het is hoopgevend dat de amerikaanse overheid onverkort voor “open” heeft gekozen terwijl tegelijkertijd Europa enkele tanden heeft laten zien die grote jongens heeft doen terug schrikken.
Overheden zullen echter veel en veel meer moeten doen om het publieke domein van een digitale dimensie te voorzien. Waarom wel verkeersregels, wegen, eisen aan auto’s en rijbewijzen en geen protocollen, bandbreedte, eisen aan systemen en identiteitsmanagement?
Facebook kan haar meer dan 300 miljoen gebruikers profielen laten beheren en waarom zou de nederlandse overheid ons daartoe niet veel beter in staat kunnen stellen? Of moeten we dat niet willen? Ik denk van wel.
Continuïteit en verandering
Zoals het web is gegroeid en doorgroeit is ook het overheidsbeleid gegroeid. Ik onderscheid een aantal fasen die elkaar gedeeltelijk opvolgen en overlappen. Eerst was alles centraal, moest ook wel vanwege de kosten en de schaarse kennis.
Uiteraard sloeg de klepel vervolgens weer decentraal uit onder invloed van de personal (!) computer en de “open source”beweging. Opmerkelijk daarbij is dat het begin van deze beweging wordt geassocieerd met de 80er jaren en vanaf 1991 met Linux , maar dat de Nederlandse gemeenten in zekere zin het eerstgeboorterecht kunnen claimen. Hun samenwerking (SOAG in diverse verschijningsvormen) was evenzeer gebaseerd op het “sharen” van software. De “architectuur” daarvoor (1971) is nog zeer herkenbaar:
Rond 1990 werd er een evenwicht bereikt tussen centrale sturing en decentrale samenwerking.Uiteraard bleven die (de)centrale structuren daarna , maar de beleidsaandacht verschoof naar het verbeteren van het aanbod aan informatie. De stroomlijning van basisgegevens en het opzetten van basis-registraties zijn daar de voorbeelden van: de modernisering van het GBA, etc. De verbetering van het aanbod culmineerde in het zoeken naar mogelijkheden om de burger overzicht en regie te geven. Vraaggericht werd het adagium en dankzij web 2.0 komt nu ook de vraagsturing in beeld. Het “digitale kluisje” was voor die invalshoek in zekere zin de eerste zwaluw die toen nog geen zomer maakte, maar dat inmiddels met de web 2.0 technologie wel zou kunnen.
Helaas moet geconstateerd worden dat er op dit moment geen samenhangend overheidsinformatiebeleid is. Het is uiteengevallen naar de eigen (rijks)organisatie, projecten (ICTU), e-participatie en het beleid m.b.t. persoonsregistratie(GBA) en privacy. Ook de gemeentelijke samenwerking op landelijk niveau lijkt stil gevallen.
Het meest indrukwekkend is de beweging rond ambtenaar 2.0, een geheel in de geest passend persoonlijk initiatief. Het beleid m.b.t. het beheer van de persoonsgegevens, mbt de privacybescherming lijkt achterop geraakt. Het CBP blijft de verdedigingswapens op algemeen niveau hanteren en is onderdeel van het systeem geworden. Aanvalswapens zie ik niet en als je het CBP ziet opereren rond het Electronisch Patient Dossier aarzel je tussen een loodgieter (die en die norm hanteren!),een burgemeester in oorlogstijd (als we niks doen wordt het nog erger) en een generaal die de vorige oorlog voert.
Maar de belangrijkste conclusie moet zijn dat er met alle organisatorische en technologische veranderingen een continuïteit is : het gaat om de informatieverhouding tussen individu en collectief.
[ii] – Zie http://www.ivir.nl/publicaties/dommering/Mediaforum_2009_11_12.pdf